Piekny umysl

Piękny umysł (ang. A Beautiful Mind) – amerykański film biograficzny wyprodukowany w 2001 roku. Oparty częściowo na biografii profesora Johna Nasha Jr. - matematyka i noblisty w dziedzinie ekonomii.

Piękny umysł powstał na podstawie książki Sylvii Nasar pod tym samym tytułem z 1998, która opisuje Nasha jako matematyka oraz jego życie prywatne. W odróżnieniu od książki (która jest typową biografią) w filmie przemilczano wiele wątków (między innymi skłonności homoseksualne głównego bohatera oraz jego nieślubne dziecko), wiele uproszczono, a wielu nadano charakter bardziej fabularny, powodując tym samym odejście od dokumentalnej formuły książki. Było to konieczne choćby ze względu na jej objętość (książka ma prawie 500 stron dużego formatu).

Opis fabuły

Film jest oparty na biografii profesora, Johna Nasha Jr – amerykańskiego matematyka i ekonomisty, noblisty i twórcy pojęcia równowaga Nasha. Przedstawia jego życie i pracę. W roku 1947 cierpiący na schizofrenię John Nash Jr przybywa na Uniwersytet Princeton, aby zacząć podyplomowe studia matematyczne. Wręcz obsesyjnie myśli o dokonaniu zadziwiającego odkrycia naukowego, które wszystkich powaliłoby na kolana. W ten sposób raz na zawsze mógłby ustalić swoją pozycję i znaczenie w środowisku naukowym. Jego życie towarzyskie ogranicza się niemal całkowicie do kontaktu z urojonym sublokatorem, Charlesem (w tej roli Paul Bettany). Pewnego wieczoru w pubie, obserwując rywalizację kolegów o względy ponętnej blondynki, Nash doznaje olśnienia. W rezultacie powstaje praca na temat teorii gier. Nash otrzymuje stanowisko wykładowcy w najlepszej wyższej szkole nauk ścisłych – Massachusetts Institute of Technology (MIT). Jedna ze studentek, Alicia Larde (Jennifer Connelly), zakochuje się w nim i po krótkim czasie zostaje jego żoną. W tym samym czasie, gdy Nash prowadzi wykłady kontaktuje się z nim również urojony, wysoki stanowiskiem, Wiliam Pacher z wywiadu wojskowego. Wiedząc o jego umiejętnościach, proponuje Nashowi współpracę w ściśle tajnej operacji złamania kodu szyfrowego wroga. Zafascynowany nowymi wyzwaniami, Nash rzuca się w wir pracy. Po kilku latach jego choroba nasila się. Atmosfera tajemnicy i zagrożenia powodują, że Nash zaczyna zachowywać się w sposób obsesyjny, a podczas jednego z wykładów wydaje mu się, że chcą go porwać Rosjanie aby wydobyć z niego informacje na temat jego pracy, podczas gdy w rzeczywistości jest to lekarz psychiatra. Lekarze diagnozują u Nasha zaawansowaną schizofrenię paranoidalną. W międzyczasie rodzi mu się syn. John przebywa wielotygodniową kurację w zakładzie psychiatrycznym, a po wyjściu z niego próbuje wrócić do poprzedniego stylu życia. Niestety, leki zapobiegające nawrotom choroby otumaniają również inne sfery - Nash nie potrafi tworzyć, nie potrafi się skupić, nie jest w stanie sprostać obowiązkom męża. To prowadzi do odstawienia przez niego leków, co kończy się nawrotem halucynacji. Splot okoliczności następujących w kolejnych scenach prawie doprowadza do tragedii, ostatecznie jednak pomagają one uświadomić Nashowi, jak silne jest stadium jego choroby (dociera do niego, że jedna z halucynacji, Marcee - córka Charles'a, mimo upływu lat pozostaje małą dziewczynką). Dzięki silnej woli i wsparciu żony, jest w stanie kontynuować pracę naukową. Wraca na Princeton, gdzie w fotelu dyrektora znajduje dawnego konkurenta - Martina Hansena. Ten pomaga mu wrócić w mury uczelni, na początku tylko jako wizytatora biblioteki, gdzie Nash mimowolnie spotyka się ze studentami. Powoli oswajając się ze społeczeństwem i ignorując swoje halucynacje, Nash zaczyna pracować na uczelni. Rok później John jest nominowany do Nagrody Nobla za swoją teorię. O fakcie nominacji dowiaduje się od wysłannika kapituły, który chce się upewnić, czy Nash jest wystarczająco zdrowy psychicznie. Podczas kurtuazyjnego picia herbaty na profesorskiej stołówce, do stolika Nasha po kolei podchodzą wszyscy obecni wykładowcy kładąc przed nim swoje pióra. Jest to niezwykle ważny i wzruszający dla Nasha moment, ponieważ takie zachowanie jest oznaką oddania najwyższego szacunku i uznania dokonań, o czym marzył od pierwszych chwil pojawienia się w Princeton (scena nawiązuje do jednej ze scen początkowych w filmie, kiedy mentor Johny'ego tłumaczy mu ten rytuał). Film kończy się uroczystością wręczenia Nagrody Nobla oraz przemówieniem Nasha, w którym za wszystko dziękuje Alicii.

Obsada

• Russell Crowe jako John Forbes Nash Jr.

   

   

• Ed Harris jako Parcher

   

   

• Jennifer Connelly jako Alicia Nash

   

   

• Christopher Plummer jako Dr. Rosen

   

   

• Paul Bettany jako Charles

   

   

• Adam Goldberg jako Sol

   

   

• Josh Lucas jako Hansen

   

   

• Vivien Cardone jako Marcee

   

   

• Anthony Rapp jako Bender

   

   

• Jason Gray-Stanford jako Ainsley

   

   

• Judd Hirsch jako Helinger

   

   

• Austin Pendleton jako Thomas King

   

   

• Victor Steinbach jako Profesor Horner

   

   

Ekipa

• Reżyseria - Ron Howard

   

   

• Scenariusz - Akiva Goldsman (na podstawie książki Sylvii Nasar)

   

   

• Zdjęcia - Roger Deakins

   

   

• Muzyka - James Horner

   

   

• Scenografia - Wynn Thomas

   

   

• Kostiumy - Rita Ryack

   

   

• Montaż - Daniel P. Hanley, Mike Hill

   

   

• Casting - Janet Hirshenson, Jane Jenkins

   

   

• Dyrektor artystyczny - Robert Guerra

   

   

• Dekoracja wnętrz - Leslie E. Rollins

   

   

• Dźwięk - Michael Thompson, Dean Drabin, Simon Rhodes, Anthony Starbuck, Allan Byer, Bob Olari, Frank A. Montano, Chris Jenkins

   

   

• Producent wykonawczy - Todd Hallowell, Karen Kehela

   

   

• Produkcja - Brian Grazer, Ron Howard

   

   

Nagrody i nominacje

W sumie Piękny umysł zdobył 48 nominacji, z czego wygrał 27 razy.

Nagrody

• Oscary 2001

   

   

  • Najlepszy film fabularny

     

     

  • Najlepsza reżyseria (Ron Howard)

     

     

  • Najlepszy scenariusz adaptowany (Akiva Goldsman)

     

     

  • Najlepsza aktorka w roli drugoplanowej (Jennifer Connelly)

     

     

   

   

• Złote Globy 2001

   

   

  • Najlepszy dramat

     

     

  • Najlepszy scenariusz (Akiva Goldsman)

     

     

  • Najlepszy aktor w dramacie (Russell Crowe)

     

     

  • Najlepsza aktorka drugoplanowa (Jennifer Connelly)

     

     

  • Najlepszy scenariusz (Akiva Goldsman)

     

     

   

   

• BAFTA 2001

   

   

  • Najlepsza aktorka drugoplanowa (Jennifer Connelly)

     

     

  • Najlepszy aktor pierwszoplanowy (Russell Crowe)

     

     

   

   

• AFI 2001:

   

   

  • Aktorka drugoplanowa roku (Jennifer Connelly)

     

     

   

   

• Złoty Satelita 2001:

   

   

  • Najlepsza aktorka drugoplanowa w dramacie (Jennifer Connelly)

     

     

  • Najlepsza piosenka (All Love Can Be)

     

     

   

   

Nominacje

• Oscary 2001

   

   

  • Najlepszy aktor w roli pierwszoplanowej (Russell Crowe)

     

     

  • Najlepsza charakteryzacja (Greg Cannom, Colleen Callaghan)

     

     

  • Najlepsza muzyka (James Horner)

     

     

  • Najlepszy montaż (Mike Hill, Daniel P. Hanley)

     

     

   

   

• Złote Globy 2001

   

   

  • Najlepsza muzyka (James Horner)

     

     

  • Najlepszy reżyser (Ron Howard)

     

     

   

   

• BAFTA 2001

   

   

  • Najlepszy film

     

     

  • Najlepsza reżyserię (Ron Howard)

     

     

  • Najlepszy scenariusz adaptowany (Akiva Goldsman)

     

     

   

   

• AFI 2001:

   

   

  • Film roku

     

     

  • Aktor roku (Russell Crowe)

     

     

  • Scenarzysta roku (Akiva Goldsman)

     

     

   

   

• Złoty Satelita 2001:

   

   

  • Najlepszy aktor w dramacie (Russell Crowe)

     

     

  • Najlepsza muzyka (James Horner)

     

     

  • Najlepszy aktor drugoplanowy w dramacie (Ed Harris)

     

     

  • Najlepszy montaż (Daniel P. Hanley, Mike Hill)

     

     

  • Najlepszy scenariusz adaptowany (Akiva Goldsman)

     

     

   

   

Linki zewnętrzne

• plakat

   

   

• Piękny umysł w bazie Internet Movie Database (IMDb) (ang.)

   

   

• Piękny umysł w bazie filmweb.pl

   

   

• Piękny umysł w bazie stopklatka.pl

   

   

• Oficjalna strona filmu

   

   

• Polska strona filmu